•2- کسانى که تصریح به فسق برخى از آنان کرده است؛ از قبیل:

•الف- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى‏ ما فَعَلْتُمْ نادِمِینَ(حجرات/6)؛ اى مؤمنان هر گاه فاسقى براى شما خبرى آورد تحقیق کنید مبادا به سخن چینى فاسق نادانى، به قومى رنجى رسانید و سخت پشیمان گردید. آیه در مورد برخى از اصحاب است.

•ب- أَ فَمَنْ کانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کانَ فاسِقاً لا یَسْتَوُونَ‏(سجده/18)؛ آیا آن کس که به خدا ایمان آورده مانند کسى است که کافر بوده است؛ هرگز یکسان نخواهند بود. آیه در مورد برخى از صحابه است.

•ج- وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنِینَ‏* یُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِینَ آمَنُوا؛ و گروهى از مردم [منافق‏] گویند که ایمان آورده‏ایم به خدا و روز قیامت و حال آن که ایمان نیاورده‏اند؛ مى‏خواهند خدا و اهل ایمان (بقره/9)را فریب دهند.

•3- آیاتى که گروهى از صحابه را بدون عنوان مذمت مى‏کند امثال:

•الف. وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَیْها وَ تَرَکُوکَ قائِماً قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ وَ اللَّهُ خَیْرُ الرَّازِقِینَ(محمد/16)؛ و این مردم چون تجارتى یا لهو و بازیچه‏اى ببینند بدان شتابند و تو را در نماز تنها گذارند اى رسول ما بگو به خلق که آنچه نزد خداست، براى شما از لهو و تجارت‏هاى دنیا بهتر است و خدا بهترین روزى دهنده خلائق است.

•ب- وَ مِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُ إِلَیْکَ حَتَّى إِذا خَرَجُوا مِنْ عِنْدِکَ قالُوا لِلَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ ما ذا قالَ آنِفاً أُولئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ(جمعه/16)؛ و برخى از مردم کاملًا به گفتارت گوش مى‏دهند تا وقتى که از حضورت خارج مى‏شوند با اهل علم به تمسخر و اهانت مى‏گویند رسول باز از نو چه گفت؟ اینان هستند که خدا بر دل‏هایشان مهرنهاده پیرو هواى خود گردیده‏اند.

••ج- وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیْرٍ لَکُمْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ یُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ‏.(توبه/61)؛ و بعضى از آنان دائم پیغمبر را مى‏آزارند و مى‏گویند او شخصى ساده و زود باور است. بگو: زود باورى من به سوى شماست رسول به خدا ایمان آورده است و به مؤمنان هم ایمان دارد و براى مؤمنان حقیقى شما رحمت کامل الهى است. و براى آنان که رسول را مى‏آزارند عذاب دردناک مهیاست.

•د- سَیَقُولُ لَکَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرابِ شَغَلَتْنا أَمْوالُنا وَ أَهْلُونا فَاسْتَغْفِرْ لَنا یَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ ما لَیْسَ فِی قُلُوبِهِمْ‏(فتح/11)؛ اعراب بادیه که از حضور در جنگ‏ها در سفر فتح مکه تخلف مى‏ورزند براى عذر و تعلل خود خواهند گفت که ما را محافظت اهل و اموالمان از آمدن در رکابت بازداشت اینک از خدا بر گناه ما آمرزش طلب، این مردم منافق چیزى که به دل هیچ عقیده ندارند به زبان مى‏آورند.

•ر- إِنَّ الَّذِینَ تَوَلَّوْا مِنْکُمْ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطانُ بِبَعْضِ ما کَسَبُوا(آل عمران/155)؛ کسانى از شما که در جنگ احد پشت به جنگ کردند و منهزم شدند شیطان آنها را به سبب نافرمانى و بدکرداریشان به لغزش افکند.

•س- وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ(حدید/10)؛ و براى چه در راه خدا انفاق نمى‏کنید در صورتى که وارث آسمان‏ها و زمین، خداست.

••4- آیاتى که صحابه را به عنوان مؤمن و مسلمان مذمت کرده است:

•الف- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ما لَکُمْ إِذا قِیلَ لَکُمُ انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَ رَضِیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الْآخِرَةِ فَما مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِیلٌ‏* إِلَّا تَنْفِرُوا یُعَذِّبْکُمْ عَذاباً أَلِیماً وَ یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَکُمْ وَ لا تَضُرُّوهُ شَیْئاً وَ اللَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ(توبه/38ـ39)؛ اى کسانى که ایمان آوردید چرا وقتى مرشود که براى جهاد در راه دین بى‏درنگ آماده شوید به خاک زمین دل بسته‏اید؛ آیا راضى به زندگانى دنیا به جاى آخرت شدید؟ در صورتى که متاع دنیا در برابر عالم آخرت اندک و ناچیز است. بدانید که اگر در راه خدا براى جهاد بیرون نشوید خدا شما را به عذابى دردناک معذب خواهد کرد و قومى دیگر براى جهاد به جاى شما بر مى‏گمارد و شما به خدا زیانى نرسانده‏اید و خدا بر هر چیز تواناست.

••ب- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ‏* کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ(صف/2ـ3). اى کسانى که ایمان آورده‏اید چرا چیزى به زبان مى‏گویید که در مقام عمل خلاف آن مى‏کنید. این که سخنى بگویید و خلاف آن عمل کنید بسیار سخت خدا را به خشم و غضب مى‏آورد.

•ج- یَمُنُّونَ عَلَیْکَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلامَکُمْ بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلْإِیمانِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ(حجرات/17)؛ آنها بر تو به مسلمان شدن منّت مى‏گذارند بگو شما با اسلام خود بر من منّت نگذارید، بلکه خداوند بر شما منّت دارد که شما را به سوى ایمان هدایت کرده است.

•